Co powoduje przegrzewanie laptopa?

Komputery stacjonarne i laptopy stają się coraz szybsze, producenci prześcigają się podkręcaniu zegarów, dodawaniu rdzeni do procesorów i stosowaniu coraz bardziej wydajnych układów graficznych. Jesteśmy świadkami szybko postępującej rewolucji technologicznej, na naszych oczach w ciągu ostatnich lat wydajność urządzeń zwiększyła się wielokrotnie. Wraz ze wzrostem mocy komputerów zwiększyła się ilość produkowanego ciepła, jednak w obliczu tej rewolucji zasadniczej zmianie nie uległy elementy chłodzenia.

Jak działa układ chłodzenia w komputerze?

Przeciętny komputer stacjonarny lub laptop nadal chłodzony jest powietrzem, które z jednej strony zasysane jest przez obudowę (w laptopie od dołu obudowy), a z drugiej wydmuchiwane przez klasyczny, mały wentylatorek (w laptopie z tyłu lub z boku obudowy). W komputerach stacjonarnych zwiększoną temperaturę udaje się opanować poprzez zastosowanie wielkich radiatorów (metali doskonale przewodzących ciepło) i wydajnych wentylatorów o dużych łopatach. Prawdziwy problem pojawia się dopiero w urządzeniach mobilnych. Z jednej strony postępująca miniaturyzacja wymusza zmniejszanie i odchudzanie komputerów a z drugiej strony - ich gorące elementy trzeba jakoś schłodzić. Projektanci laptopów mają nie lada orzech do zgryzienia! Mając do dyspozycji ciasną obudowę, malutkie radiatory i heat-pipe'y (rurki odprowadzające ciepło) oraz skromny wentylator muszą pokonać ogromną temperaturę i zapewnić optymalny przepływ powietrza.

Dlaczego laptopy grzeją się z wiekiem coraz bardziej?

Kiedy laptop jest nowy, zazwyczaj nie ma problemu z przegrzewaniem. Przy średnio intensywnym użytkowaniu po około roku pojawiają się pierwsze symptomy niedrożnego chłodzenia. Wszystkiemu winien jest wszechobecny kurz wdzierający się do środka komputera. Wciągany przez wiatrak, osadza się na elektronice i wentylatorze i tworzy grubą warstwę, która utrudnia rozpraszanie ciepła. Układ chłodzący staje się w tej sytuacji coraz bardziej bezradny. Laptop nie płonie wprawdzie żywym ogniem, ale prędzej czy później uaktywniają się zabezpieczenia przeciwko przegrzaniu. Specjalne czujniki po wykryciu wysokiej temperatury odcinają zasilanie, grzebiąc przy okazji całą naszą niezapisaną pracę. Z biegiem czasu nagłe wyłączenia występują coraz częściej. Finałem serii wyłączeń jest zazwyczaj poważne uszkodzenie płyty głównej.

Jak rozpoznać, że laptop się przegrzewa?

Pierwszym sygnałem przegrzewania będzie odczuwalna przez skórę wyższa temperatura obudowy naszego laptopa (w przypadku komputera stacjonarnego – głośniejsza praca wentylatorów). Obawy odnośnie niewydolności układu chłodzenia łatwo potwierdzić za pomocą specjalnego oprogramowania (np. Everest Home Edition), które raportuje na bieżąco temperaturę osiąganą przez procesor, płytę główną i czasami kartę graficzną. W przypadku wyłączania się laptopa - radzimy niezwłocznie dokonać diagnozy w doświadczonym serwisie.

Jakie są skutki przegrzania?

Skutkiem przegrzania nie jest - wbrew pozorom - spalenie się układów elektronicznych (choć w ekstremalnych warunkach i to się zdarza). Zdecydowanie najczęściej dochodzi do "odklejenia" układów od płyty głównej laptopa. Warto wiedzieć, że poszczególne komponenty komputera przytwierdzone są do płyty głównej na dwa sposoby: mechanicznie i poprzez lutowanie. Mocowanie mechaniczne (np. procesora) ulega uszkodzeniom niezmiernie rzadko, polega na zablokowaniu nóżek układu w ustalonej pozycji poprzez zastosowanie małej dźwigni. Mocowanie lutowane to zupełnie inna technologia, powstaje w drodze połączenia nóżek układu (np. GPU) z płytką drukowaną za pośrednictwem rozgrzanego spoiwa (tzw. lutu) - najczęściej stopu kilku metali. Gwałtowne zmiany temperatury komputera prowadzą do pękania spoiwa i powstawania tzw. zimnych lutów. Laptop działa coraz bardziej niestabilnie, aż w końcu przestaje się włączać. Jest to niestety powszechne zjawisko, zwłaszcza w przypadku modeli z mocną kartą graficzną (w większości z układami NVIDIA). Producentom sprzętu dodatkowo nie pomaga fakt, że Unia Europejska 1 lipca 2006 ustanowiła ograniczenie stosowania ołowiu w elektronice użytkowej. Do tej pory był on materiałem najlepiej radzącym sobie z częstym nagrzewaniem i schładzaniem.

Jak uchronić laptop przed przegrzaniem?

Jeśli nie chcemy doprowadzić do przegrzania się naszego komputera, powinniśmy przede wszystkim zapewnić mu możliwie najbardziej sterylne warunki pracy. Kluczowe jest również unikanie bliskości źródeł ciepła (takich, jak piece, grzejniki itp.). Laptopy są często trzymane na pościeli lub kolanach, co naraża je na zanieczyszczenia i blokadę swobodnej rotacji powietrza. Puchowa kołdra potrafi skutecznie zatkać kratki wentylacyjne w dolnej i bocznej części laptopa!

Jeśli jednak nie możemy oprzeć się kuszącej kołdrze, dobrym pomysłem będzie zakup podkładki chłodzącej. Nie zalecamy tu zbyt dużych oszczędności, warto zainwestować w tzw. "średnią półkę", czyli np. w produkty firmy Zalman. Najtańsze podkładki mają często wentylatory słabej jakości, które szybko ulegają zatarciu. Podłączone do portu USB naszego laptopa mogą spowodować jego uszkodzenie! Dodatkowo proponujemy zaopatrzenie się w sprężone powietrze (do kupienia w każdym większym supermarkecie), które wtłoczone w kratkę wentylacyjną notebooka prowizorycznie oczyści z kurzu wentylator.

Co zrobić z przegrzewającym się laptopem?

Czyścisz komputer sprężonym powietrzem? Stawiasz go w miejscach mało zanieczyszczonych? Używasz podkładki chłodzącej? Wszystkie te czynności na krótką metę pomagają utrzymać przepływ powietrza w laptopie, jednakże przegrzanie - choć opóźnione - i tak może dać się we znaki. Całkowicie można mu zapobiec jedynie poprzez pełną konserwację, przeprowadzaną raz na kilka lat. Obejmuje ona przede wszystkim wymianę past chłodzących i dokładne czyszczenie wentylatorów pod wysokim ciśnieniem.

Wykonanie pełnej konserwacji nie jest bardzo skomplikowane, wymaga jednak pewnego doświadczenia, cierpliwości i skrupulatności. Czasami jeden, drobny błąd może poskutkować uszkodzeniem płyty głównej. Jeśli nie czujesz się na siłach do samodzielnej naprawy, zgłoś się do naszego serwisu komputerowego, w którym za stosunkowo niewielkie pieniądze Twój problem zostanie w pełni rozwiązany. Zalecamy uprzednie uzgodnienie warunków konserwacji z serwisem, każdy przypadek powinien być bowiem traktowany indywidualnie. Jeśli nie masz pewności co do źródła przegrzewania – zamiast zgłaszania konserwacji zgłoś nam po prostu usterkę. Przeprowadzimy darmową diagnozę i przedstawimy szczegółowy kosztorys koniecznych napraw. Dzięki temu unikniesz sytuacji, w której sama konserwacja nie rozwiąże problemów z wysoką temperaturą.

Pamiętaj, ignorowanie konieczności konserwacji przegrzewającego się laptopa doprowadzi prawdopodobnie do jego poważnego uszkodzenia!